Bệnh lao là bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn lao (Mycobacterium tuberculosis) gây ra. Bệnh lao có thể gặp ở tất cả các bộ phận của cơ thể, trong đó lao phổi là thể lao phổ biến nhất (chiếm 80 - 85%) và là nguồn lây chính cho người xung quanh. Theo tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Việt Nam là quốc gia thứ 11 trong số 30 quốc gia có gánh nặng bệnh lao, lao kháng thuốc cao trên thế giới. Mỗi năm, Việt Nam có khoảng 174.000 bệnh nhân lao và nếu không được chữa trị, mỗi người mắc lao sẽ lây nhiễm cho trung bình từ 10-15 người khác.

* Nguồn lây và phương thức lây truyền: Không có ổ chứa mầm bệnh trong thiên nhiên hoặc vật trung gian truyền bệnh, nguồn bệnh là những người bệnh lao phổi, lao thanh quản, phế quản trong giai đoạn ho khạc ra vi khuẩn lao. Lao phổi lây truyền qua đường hô hấp. Vi khuẩn lao từ các hạt nước bọt li ti, hoặc trong các hạt bụi nhỏ có đường kính từ 1 đến 5 mm sẽ dễ dàng bị hít vào phổi, xuống tận phế nang và nhân lên, gây bệnh tại phổi. Từ phổi, vi khuẩn có thể qua máu, bạch huyết đến các tạng khác trong cơ thể (hạch bạch huyết, xương, gan, thận,...) và gây bệnh tại các cơ quan đó của cơ thể.

* Các biện pháp phòng bệnh và nguyên tắc điều trị

- Dự phòng: Quan trọng nhất là "cắt đứt nguồn lây", có nghĩa là phải phát hiện sớm những người bị lao phổi có AFB(+) và chữa khỏi cho họ. Tuy nhiên bệnh lao là một bệnh có tính xã hội cho nên những biện pháp dự phòng mang tính cộng đồng cũng rất quan trọng. Làm tốt công tác truyền thông và giáo dục sức khỏe cho mọi người và kiểm soát phòng, chống lây nhiễm tại các cơ sở y tế hoặc tại những nơi có nguồn lây (bệnh viện lao, trại giam...) như: đeo khẩu trang, che mũi - miệng khi ho khạc, khạc nhổ đúng nơi,...

- Nguyên tắc điều trị: Người bệnh phải được điều trị càng sớm càng tốt ngay sau khi phát hiện bệnh. Phương pháp điều trị có kiểm soát trực tiếp (DOTS).

+ Điều trị theo phác đồ chuẩn được Bộ Y tế qui định cho các trường hợp lao phổi mới được phát hiện: 2RHZE/4RHE. 

+ Tuân thủ nguyên tắc: Uống thuốc đúng phác đồ - Uống thuốc đủ thời gian và Uống thuốc đều đặn vào 01 lần nhất định trong ngày, xa bữa ăn.

Ngày Thế giới phòng chống lao (24/03) hàng năm là dịp nâng cao nhận thức của cộng đồng đối với bệnh lao, đẩy mạnh nỗ lực chấm dứt dịch bệnh lao trên toàn cầu. Mọi người dân cần nắm được các dấu hiệu của bệnh và cách phòng, chống bệnh lao phổi như:

* Những dấu hiệu của bệnh lao phổi

Ho khạc kéo dài trên 02 tuần là triệu chứng hay gặp nhất của bệnh lao phổi, ngoài ra có thể kèm theo các triệu chứng khác: Ho ra máu; sốt nhẹ kéo dài, đổ mồ hôi ban đêm; đau tức ngực; gầy sút cân.

* Phòng lây nhiễm bệnh lao cho cộng

- Trẻ em tháng đầu sau sinh cần được tiêm phòng vắc-xin BCG nhằm giúp ngăn ngừa mắc bệnh Lao. Mọi người khi ho kéo dài hơn 02 tuần cần đi khám, xét nghiệm đờm, chụp X.quang phổi để phát hiện bệnh lao;

- Nếu mắc bệnh lao phải điều trị càng sớm càng tốt, tránh lây lan cho những người trong gia đình và người xung quanh. Bên cạnh đó, bệnh nhân lao không được khạc nhổ bừa bãi, tốt nhất đeo khẩu trang liên tục trong 02 tháng đầu điều trị. Cần phơi chăn, chiếu, vật dụng của bệnh nhân lao ra nắng mỗi ngày. Nếu có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào nghi ngờ mắc bệnh lao cần đến cơ sở y tế để được tư vấn, khám phát hiện sớm, để tránh lây bệnh cho người khác.

Ngày 31 tháng 12 năm 2021 Bộ Y tế ban hành Thông tư 36/2021 có hiệu lực thi hành kể từ ngày 15 tháng 02 năm 2022, quy định tại Điều 5. Thanh toán chi phí khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế đối với người nghi mắc bệnh lao, mắc bệnh lao, mắc bệnh lao kháng thuốc, lao tiềm ẩn và người sử dụng các dịch vụ y tế liên quan đến khám bệnh, chữa bệnh lao. Hiện tại các cơ sở y tế tuyến huyện đang triển khám và điều trị cho người bệnh lao phổi bằng bảo hiểm y tế.

“Mỗi cá nhân hoặc người thân trong gia đình khi có các dấu hiệu như: Ho khạc kéo dài trên 02 tuần; ho ra máu; sốt nhẹ kéo dài, đổ mồ hôi ban đêm; đau tức ngực hoặc gầy sút cân (10% trọng lượng cơ thể/tháng) và mỗi hộ gia đình cần tham gia (mua) bảo hiểm y tế cho 100% số người hiện có trong gia đình./.